Năm 2009, sau khi hoàn thành chương trình du học tại Úc, ông Phan Lê Thành Long trở về Việt Nam với tâm thế đóng góp cho sự phát triển của đất nước, điều này đã được cam kết trong nhiệm vụ của chương trình học bổng Chính phủ cấp. Khi đó, tiềm năng và dư địa cho mọi ngành kinh tế ở Việt Nam là vô cùng khổng lồ.
Tuy nhiên, cũng phải xác định lại rằng, thời điểm đó, mọi người đi học về và tìm việc để gây dựng sự nghiệp là không dễ dàng, do đây là điểm đáy của nền kinh tế sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu tháng 9/2008 khi Lehman Brothers phá sản. Nên đầu năm 2009 sẽ cực kỳ khó khăn, Việt Nam rơi vào giai đoạn giảm phát do cầu sụt giảm, thu nhập dân cư thấp, tăng trưởng GDP thấp, chỉ số VN-Index rơi vào vùng thấp nhất trong lịch sử, đạt 235 điểm. Nhưng ở thời điểm đáy thì luôn luôn có cơ hội, mà như Warren Buffet nói rằng, đừng bao giờ bỏ qua cơ hội trong khủng hoảng. Chính vì lẽ đó, Việt Nam đồng thời là một thiên đường cho ai muốn phát triển sự nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp. Tôi quyết định con đường khởi nghiệp của mình từ đây.
Trong đó, ông Long muốn phát triển mạnh mẽ hoạt động đào tạo chuyên môn tầm cỡ quốc tế. Theo như chia sẻ của ông Long, vào thời điểm đó ở Việt Nam, các chứng chỉ chuyên môn quốc tế chưa nhiều, trong ngành tài chính có chứng chỉ CFA mới vào Việt Nam được khoảng 1-2 năm, lĩnh vực kế toán kiểm toán có chứng chỉ ACCA,… các chứng chỉ đó đều là do người nước ngoài như Singapore hay Malaysia sang Việt Nam đào tạo. “Vì vậy tôi nghĩ đơn giản, mình đi học ở nước ngoài về, cũng không thua kém bất kỳ ai, thì không lý do gì để không thực hiện việc này cho đất nước mình”, ông Long chia sẻ.
Ý tưởng thành lập một công ty dịch vụ tài chính bao gồm tất cả các dịch vụ liên quan đến thị trường này, hướng tới doanh nghiệp và cá nhân bắt đầu nhen nhóm.
“Tôi có suy nghĩ rất đơn giản, là làm sao tên công ty dễ đọc, dễ nhớ, dễ hiểu, dễ cân bằng và AFA Research & Education (AFA) hình thành, với nền tảng cốt lõi là Finance (tài chính)”, Giám đốc AFA cho biết.
“Trong quá trình khởi nghiệp, có rất nhiều khó khăn cùng nhiều kỷ niệm, bởi vì khi đó, chúng tôi tuổi còn khá trẻ và thị trường cũng không có quy mô như hiện nay, không có nhiều vốn, không có quan hệ, chỉ có tri thức và hai bàn tay. Khi đi làm việc với đối tác, thương hiệu công ty không có, làm việc cũng rất không dễ dàng,… còn khi đã xây dựng được vị thế thì các đối tác sẽ tự tìm đến AFA một cách chủ động”, ông Phan Lê Thành Long cho biết.
Ông cũng chia sẻ thêm, trong giai đoạn khởi nghiệp, thu nhập chưa có, nhưng ai cũng có gia đình, nên sẽ phải lăn lộn rất nhiều. Ngoài việc ban ngày làm việc tại công ty, buổi tối tôi còn đi dạy thêm. Khi đó, các chứng chỉ quốc tế ở Việt Nam không có ai dạy, mà chỉ là các giảng viên từ nước ngoài sang dậy một cách vô tổ chức, không quan tâm đến chất lượng học viên ở Việt Nam với học phí đắt đỏ. Vì vậy, tôi là một trong những người Việt đầu tiên đi dạy các chương trình nước ngoài, một lớp học hơn 80 học viên, tập trung trong căn phòng nhỏ bé, người học và người dậy cũng đều mệt mỏi. Từ những gian khó đó, AFA đã nỗ lực vươn lên, xây dựng được vị thế như hôm nay.
“Sau này, chúng tôi bắt đầu làm việc với các dự án lớn như tư vấn cho Ngân hàng Thế giới, tổ chức JICA, hay phái đoàn EU. Vào thời điểm đó, Việt Nam là nước còn chưa đạt đến thu nhập trung bình, các nhà tài trợ đã đổ tiền vào hỗ trợ rất nhiều. Chúng tôi đã hỗ trợ làm các dự án phát triển, cho đến khi Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình, thì các dự án ODA, vốn lưu đãi mới kết thúc từ 1/7/2017 và lúc này thị trường tài chính đã tự lớn mạnh”, Giám đốc AFA nói.
Một điểm khó khăn nữa, thị trường tài chính trước kia không có chuẩn, không có barem để theo, mà nếu bê các mô hình ở nước ngoài vào thì cũng rất khó khăn. Khởi nghiệp luôn là một quá trình đáng nhớ, khi phải làm việc trên một chiếc bàn nhỏ, trong không gian chật hẹp, việc gì cũng đến tay, tất cả mọi thứ đều đi từ con số 0.
Còn theo ông, Nguyễn Minh Tuấn CEO AFA Capital: “Chúng tôi xây dựng doanh nghiệp từ sự giản đơn nhất, thay vì những phông nền hoành tráng, AFA chỉ tập trung vào giá trị. AFA muốn xây dựng một cộng đồng, mà từ trước đến nay chưa có dịch vụ nào về quản lý gia sản, thông điệp của chúng tôi là đầu tư không có nghĩa là ngày nào cũng dán mắt vào màn hình, việc đầu tư mang lại sự giàu có một cách an bình, chứ không phải là ngồi coi thị trường chứng khoán mỗi ngày. Mỗi chúng ta đều cần hướng đến giá trị có ý nghĩa cho cuộc sống, là thời gian dành cho gia đình, cho công việc và các vấn đề tài chính sẽ có sự đồng hành một cách bền vững”.
Có thể giấc mơ của AFA là giấc mơ lớn, nhưng việc định hình và chuẩn hóa cả một lĩnh vực cố vấn tài chính, xây dựng hệ thống lý thuyết, cung cấp những chuẩn mực và các sản phẩm công cụ số hóa cho thị trường là thực sự cần thiết.
“Trong 12 năm, có những lúc khó khăn và có những lúc rất cô độc, chính vì lẽ đó, tôi luôn nghĩ rằng cộng sự là điều rất quan trọng. Chỉ những người có cùng ý tưởng lớn mới có thể hợp tác cùng nhau xây dựng giấc mơ lớn này. Câu nói “muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi nhiều người” luôn đúng, khi muốn đi bền trên đường dài thì phải có cộng tác phù hợp”, ông Phan Lê Thành Long tâm sự.
Ông Long và các cộng sự tâm niệm, những công ty coi trọng yếu tố con người sẽ phát triển rực rỡ. Do vậy, nền tảng chú trọng vào con người là nền tảng mà AFA đã phát triển trong 12 năm qua và hy vọng một con giáp tới đây, AFA sẽ phát triển hơn nữa.
AFA khai trương văn phòng đầu tiên vào ngày 1/10, đến nay đã tròn 12 năm, tương ứng với 12 con giáp trôi qua, chúng tôi đã phát triển được một hệ sinh thái gồm 6 công ty, có cả công ty trong và ngoài nước.
Thứ nhất, AFA Research & Education, chuyên nghiên cứu và đào tạo (Professional training).
Thứ hai, AFA Solution, công ty cung cấp giải pháp quản lý chuyên sâu, xây hệ thống quản trị tài chính cho các doanh nghiệp. Các khách hàng của AFA Solution đều là những doanh nghiệp, tập đoàn lớn như Viettel, Bitexco, VNPT, các ngân hàng, các công ty niêm yết, hay các công ty sản xuất nằm trong các chuỗi cung cung ứng toàn cầu, cần có giải pháp tổng thể về quản trị tài chính, tinh gọn, phân tích kinh doanh hiệu quả.
Thứ ba, Công ty kiểm toán SCS Global thuộc mạng lưới của Nhật Bản, chuyên phục vụ khách hàng Nhật Bản. Đây luôn được xem là một thị trường khó tính, nhưng với nỗ lực của mình, công ty đã thành công trong việc xây dựng niềm tin với đối tác Nhật và có sự cộng tác chặt chẽ, sâu sắc. Các chuyên gia của Nhật khi đến Việt Nam cũng coi đây là ngôi nhà thứ hai, với nền tảng mối quan hệ bền chặt, cùng nhau phát triển.
Thứ tư, sự ra đời của AFA Capital hướng đến phát triển tài chính cá nhân và quản lý đầu tư, quản lý gia sản. Trong lĩnh vực này tôi cùng CEO của AFA Capital là anh Nguyễn Minh Tuấn cùng xây dựng và phát triển thị trường Việt Nam, khi mà xu hướng trên thế giới đang quay trở lại với các nhà đầu tư cá nhân. Chúng ta thường gọi đó là những nhà đầu tư F0, với điểm chính yếu là sức mạnh của đám đông rất lớn, chi phối mạnh mẽ đến thị trường.
Vì vậy, AFA Capital đã làm việc với các quỹ đầu tư lớn ở Việt Nam, với một số công ty chứng khoán, quản lý quỹ, ngân hàng, phát triển tập khách hàng lớn với mục tiêu chính đó là phát triển “dân trí tài chính” và làm việc với các tổ chức nước ngoài, cố vấn cho các tổ chức nước ngoài như JICA trong việc giúp đỡ Việt Nam nâng cao kiến thức về tài chính nói chung.
Từ đó, các sản phẩm tài chính được công khai, tránh câu chuyện lừa đảo, lôi kéo người dân vào các hệ thống đa cấp tài chính,… Khi các cá nhân được nâng cao dân trí tài chính, thì cũng là cơ hội để phát triển thị trường nói chung, mà định hướng chiến lược của AFA từ năm 2009 là nhắm vào thị trường này để phát triển.
Với các khách hàng doanh nghiệp trong mùa dịch gần như rất khó khăn về dòng tiền, có nhiều công ty lớn phải ngưng sản xuất, ngưng hoạt động. Đến nay, khi miền Bắc quay trở lại sau dịch, các doanh nghiệp mới bắt đầu kích hoạt sản xuất, nhưng tổng thể thị trường Việt Nam vẫn còn đang rất chậm trễ, hợp đồng đơn hàng có sẵn, có thể sản xuất ba tại chỗ, nhưng không có nguyên liệu đầu vào khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy khiến doanh nghiệp điêu đứng. Vì vậy, các dịch vụ liên quan đến quản trị tài chính được cho là then chốt trong doanh nghiệp và cần được làm sâu từ gốc rễ, để doanh nghiệp có sức chống chịu trước những cuộc khủng hoảng ngắn như hiện nay.
Thứ năm, AFA Media, tạo ra các sản phẩm như báo cáo phát triển bền vững, báo cáo tích hợp,… và các sản phẩm liên quan đến truyền thông, nhưng không phải truyền thông theo phương pháp truyền thống. AFA Media truyền thông bằng phương pháp chuyên môn, dưới hình thức xây dựng các báo cáo chuyên sâu về doanh nghiệp.
Thứ sáu, một sản phẩm sắp ra mắt của AFA. Đây sẽ là một công ty quan trọng nằm trong hệ sinh thái của AFA, không chỉ là chiến lược của cả AFA Group nói chung mà còn là xu hướng nói riêng, khi định hướng số hóa toàn bộ các hoạt động bắt đầu vận hành.
Dịch COVID-19 xảy ra khiến hoạt động chuyển đổi số có sự bứt tốc mạnh mẽ, các hoạt động số hoá như được tiếp thêm động lực tăng tốc và sớm về đích khi thị trường phải thay đổi thói quen. Ông Long và các cộng sự hiểu rằng, trong nguy luôn có cơ và nay là lúc sản phẩm đã thành hình, bắt đầu được thí điểm.
AFA đang xây dựng cộng đồng cố vấn tài chính Việt Nam, đây là một doanh nghiệp xã hội phi lợi nhuận đúng nghĩa, lợi nhuận thường sẽ đến từ các đối tác, các định chế và mục tiêu chính là phát triển cộng đồng. Các quỹ sẽ đóng góp thông qua các dịch vụ, để phát triển sản phẩm mang tính tri thức cho cộng đồng.
Hiện nay, các doanh nghiệp tạo tác động xã hội rất được chú trọng, quan tâm, nằm trong 17 mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam mà UNDP đã phối hợp cùng VCCI để phát triển hoạt động này.
Các doanh nghiệp nói chung cần phải có sự tạo tác động tích cực đối với xã hội, mà đây cũng là một trong những mục tiêu mà AFA hướng tới. AFA không phải là doanh nghiệp sản xuất, nên sẽ đặt yếu tố con người lên đầu tiên. Tại công ty, nhân viên không chỉ làm việc mà có khả năng phát triển cơ hội nghề nghiệp, luôn luôn cảm thấy vui, gắn bó, nâng cao năng lực, học tập được nhiều kiến thức và có thể sẽ bay đến những vị trí quan trọng tại các doanh nghiệp, các tập đoàn lớn trong tương lai. Đây cũng là một trong những điều rất đáng tự hào của AFA.
Giám đốc AFA đánh giá, giai đoạn hiện nay là giai đoạn của “cá nhanh nuốt cá chậm”, chứ không phải “cá lớn nuốt cá bé” như trước kia. Minh chứng là có những doanh nghiệp không cần lớn, với một lượng nhân viên rất nhỏ nhưng Sky Mavis đã được định giá trên thị trường tài chính lên đến hàng tỷ USD, với tốc độ chỉ trong vòng 3 năm. Đó chính là thành quả của sự sáng tạo, với tinh thần khởi nghiệp của thung lũng Silicon. Nếu nhìn các công ty khởi nghiệp trên thế giới sẽ thấy, tại sao Tesla của Elon Musk có vốn hóa lớn bằng hầu hết các công ty ô tô khác cộng lại, bởi đó là một công ty ô tô nhưng hoạt động với một tinh thần sáng tạo, không có quy trình, không có văn bản, không có form mẫu, mà đi vào thực tế, thực hành.
Ông Nguyễn Minh Tuấn tâm sự: “Đối với lĩnh vực này, chúng tôi không chỉ còn đơn thuần là làm những công việc về tài chính, bởi vì lượng khách hàng rất đa dạng, nhu cầu mỗi khách hàng sẽ khác nhau. Do đó, yếu tố tiên quyết của ngành dịch vụ là chăm sóc khách hàng, nhưng phải làm sao xây dựng được cho họ một hệ thống tài chính vững chắc. Đôi khi công việc không chỉ là quản lý tài chính, mà còn đồng thời phải trở thành một “bác sĩ tâm lý” bất đắc dĩ của khách hàng. Tâm lý sẽ tác động cực kỳ mạnh mẽ tới hoạt động đầu tư của khách hàng, chính vì vậy, việc quản lý gia sản của khách hàng là phải sát cánh cùng họ ở mọi lĩnh vực khác của đời sống, giúp khách hàng luôn vững vàng, để tham gia đầu tư trên thị trường tài chính với một tâm thái tốt nhất”.
Về ý tưởng xây dựng cộng đồng cố vấn tài chính và kênh YouTube được đông đảo mọi người quan tâm, chia sẻ với phóng viên, ông Long cho biết điều này xuất phát từ việc tham gia chương trình Talk Show của Đài truyền hình Việt Nam và thấy rằng, social media sẽ trở thành một xu thế mới trong tương lai và được mọi người quan tâm. Vì vậy, ý tưởng hình thành các kênh tương tác trên mạng xã hội bắt đầu được hình thành, với mục đích để chia sẻ kiến thức tài chính đến cộng đồng.
Mặt khác, khi làm việc với khách hàng, chúng tôi nhận ra rằng, trên cùng một vấn đề nhưng sẽ có rất nhiều người cùng đặt ra câu hỏi thắc mắc. Vậy nên, AFA sẽ xây dựng các định hướng nội dung để phục vụ cho cộng đồng, giúp cho mọi người cùng nắm bắt được một lượng kiến thức, mà không phải giải thích quá nhiều. Theo quan điểm của ông Long và các cộng sự, khách hàng là trung tâm, khách hàng cần được tiếp cận thông tin gì, thì mình sẽ đưa những thông tin đó đến với họ.
“Mục tiêu của chúng tôi rất đơn giản đó là, mỗi ngày làm việc một cách chăm chỉ, tạo giá trị 365 ngày và công ty sẽ tự phát triển, lớn mạnh”, ông Phan Lê Thành Long cho biết.
Trong tương lai, định hướng chiến lược của AFA nói chung là vẫn tập trung giữ giá trị cốt lõi của mình, hướng đến thị trường tài chính và tận dụng cơ hội từ sự phát triển của thị trường tài chính, với chính sách ổn định vĩ mô của Việt Nam trong 5-10 năm tới, thị trường tài chính sẽ rất phát triển. Có thể nói lúc này, “Châu Phi bắt đầu có thói quen đi giày”, tuy nhiên giày vẫn chưa nhiều, nên sẽ là một cơ hội lớn để sáng tạo và phát triển, hướng tới phục vụ hàng triệu khách hàng tương lai.
