Thị trường chứng khoán Trung Quốc có chuyển biến tích cực, chỉ số Shanghai SEE Composite tăng 2,41 % trong tuần sau đà suy giảm dài từ năm 2022 và tăng 11% sau khi chạm đáy ở ngưỡng 2700 điểm vào đầu năm 05/02/2024. Diễn biến tích cực của thị trường chứng khoán trong những phiên gần đây được cho là do động thái từ chính phủ nhà nước khi huy động quỹ mua cổ phiếu lục địa với tổng trị giá khoảng 200 tỷ NDT.
Song trong lịch sử, đã có nhiều lần Ủy ban Trung ương và Hội đồng nhà nước đưa ra các chính sách hỗ trợ và kích cầu thị trường chứng khoán nhưng không đạt hiệu quả cao. Câu hỏi thường xuyên được đặt ra là:
(1) Đâu là nguyên nhân diễn biến thị trường chứng khoán Trung quốc những năm gần đây?
(2) Liệu động thái của chính phủ có “vực dậy” được thị trường chứng khoán Trung Quốc?
(3) Và bài học dành cho Việt Nam là gì?
—————————–
1. DIỄN BIẾN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TRUNG QUỐC GẦN ĐÂY
Hình 1: Diễn biến thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây
Cụ thể, chỉ số Shanghai SEE Composite tăng 2,41 % trong tuần sau đà suy giảm dài từ năm 2022 và tăng 11% sau khi chạm đáy ở ngưỡng 2700 điểm vào đầu năm 05/02/2024. Chỉ số sàn giao dịch chứng khoán Hang Seng …
Diễn biến tiêu cực kéo dài của thị trường chứng khoán Trung Quốc trái ngược hoàn toàn với diễn biến tích cực từ các sàn giao dịch chứng khoán lớn trên thế giới như Mỹ (S&P500), Nhật Bản (Nikkei 225), Ấn Độ (Mumbai SENSEX). Từ đó, nguyên nhân của việc suy giảm chỉ số chứng khoán Trung Quốc được cho là xuất phát từ nội tại nhiều bất ổn của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.
Hình 2: Diễn biến trái ngược của thị trường chứng khoán Trung Quốc và thị trường khác. Nguồn: Bloomberg Finance
2. NGUYÊN NHÂN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TRUNG QUỐC SUY GIẢM MẠNH
Hình 3: Các yếu tố tác động lên thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây
Qua việc theo dõi và nghiên cứu kinh tế vĩ mô Trung Quốc, chúng tôi cho rằng tác nhân chính gây nên việc thị trường chứng khoán Trung Quốc mất 6000 tỷ USD vốn hóa trong vòng 3 năm xuất phát từ yếu tố bên ngoài, bao gồm căng thẳng thương mại Mỹ – Trung, và suy giảm dòng vốn ngoại và yếu tố bên trong, bao gồm tăng trưởng kinh tế quốc gia năm 2023 thấp, thị trường bất động sản còn nhiều khó khăn, các chính sách kích cầu từ chính phủ chưa đạt hiệu quả và sự mất niềm tin tư người dân.
TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ THẤP, NGUY CƠ TRUNG QUỐC RƠI VÀO GIẢM PHÁT, SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP GIẢM
Với kịch bản vĩ mô thị trường Trung Quốc không mấy khả quan, quỹ tiền tệ thế giới IMF dự báo tăng trưởng GDP nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẽ đạt khoảng 4.6%, thấp hơn mức tăng trưởng GDP của Trung Quốc năm 2023 (5.2%).
Hình 4: Tăng trưởng GDP Trung Quốc. Nguồn: IMF
Ngoài ra, chỉ số CPI của Trung Quốc cũng có chuyển biến tiêu cực vào cuối năm 2023 tới nay. Chỉ số CPI Trung Quốc giảm xuống tới gần -2%, mức thấp nhất kể từ đầu năm 2023. Nhiều nhà kinh tế cho rằng Trung Quốc đang có nguy cơ rơi vào giảm phát, báo hiệu cho nền kinh tế suy thoái kéo dài.
Hình 5: CPI Trung Quốc. Nguồn: Moody’s Analytics.
Theo dữ liệu tổng cục quốc gia, ngành công nghiệp sản xuất là ngành có tỷ trọng lớn nhất (33%) đóng góp vào GDP quốc gia, song tình hình sản xuất công nghiệp ở thị trường Trung Quốc trong một năm gần đây cũng không sáng hề sáng lạn. Chỉ số PMI cuối năm 2023 đến nay duy trì ở mức dưới 50 điểm.
Hình 6: Chỉ số sản xuất công nghiệp Trung Quốc. Nguồn: Tổng cục thống kê, MacroMicro
LĨNH VỰC BẤT ĐỘNG SẢN KHÓ KHĂN LÀ LỰC CẢN LỚN NHẤT CHO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG
Hình 7: Khủng hoảng địa ốc tại Trung Quốc.
Tính đến ngày 18/12/2023, tổng vốn hóa thị trường của 181 cổ phiếu bất động sản niêm yết ở cả đại lục và Hồng Kông giảm 27,75% so với đầu năm 2023.
Vốn hóa các công ty bất động sản đại lục Hang Seng giảm 40% trong năm 2023.
CHÍNH SÁCH KÍCH CẦU NHỎ GIỌT, KÉM HIỆU QUẢ
Theo nhà phân tích Goldman Sachs, “Việc nới lỏng chính sách vĩ mô truyền thống đến nay không đạt như kỳ vọng của nhà đầu tư. Việc chuyển từ áp dụng các biện pháp nhỏ giọt sang kích cầu quyết liệt trên quy mô lớn có thể là điều cần thiết để đảo ngược tâm lý bi quan trên thị trường.”
NHÀ ĐẦU TƯ NGOÀI RÚT VỐN KHỎI THỊ TRƯỜNG
Theo kết quả của một cuộc khảo sát với sự tham gia của các nhà đầu tư tham dự hội nghị ngày 31/1 của ngân hàng Mỹ, 40% người được hỏi đánh giá cổ phiếu Trung Quốc hiện “không thể đầu tư”. Thay vào đó, các nhà đầu tư tổ chức trên thế giới hiện nay đang ưa chuộng các thị trường mới nổi khác có triển vọng hơn thị trường Trung Quốc.
Hình 8: Dòng vốn ngoại FII giảm mạnh trong năm 2023. Nguồn: FT Research, Bloomberg
Hình 9: Nhà đầu tư tổ chức thế giới ưa chuộng thị trường mới nổi. Nguồn: Bloomberg Finance
NHÀ ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC MẤT NIỀM TIN VÀO THỊ TRƯỜNG
Trước những diễn biến ấu của nền kinh tế và thị trường tài chính, người dân Trung Quốc đổ xô mua ròng 280 tấn vàng.
3. CHÍNH SÁCH NHẰM PHỤC HỒI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN CỦA CHÍNH PHỦ
Chính phủ Trung Quốc đưa ra một loạt các chính sách nhằm phục hồi thị trường, kết quả tích cực của nỗ lực phục hồi thị trường chứng khoán của chính phủ Trung Quốc là thị trường đã có dấu hiệu tăng từ ngày 06/02/2024.
Về hiệu quả của các chính sách tác động lên thị trường chứng khoán ở thời điểm hiện tại. Trong dài hạn, chúng tôi tin rằng các chính sách của chính phủ Trung quốc chỉ thực sự hiệu quả khi giải quyết được bài toán về thị trường bất động sản và phục hồi được niềm tin nhà đầu tư.
4. SỰ PHỤC HỒI CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TRUNG QUỐC DUY TRÌ ĐẾN KHI NÀO?
